Leer meer over de tweejarige cyclus van Mastjaren en Beurtjaren van olijven, en hoe deze de productie en beschikbaarheid van Albanese extra vierge olijfolie beïnvloedt.
Het oogstjaar 2022 was, zoals de Engelsen zo mooi kunnen zeggen, een bumper year voor Albanese olijven en dus ook olijfolie. Zo’n bumper year of ‘on jaar’ wordt in het Nederlands soms een mastjaar genoemd.
Wat zijn Mastjaren en Beurtjaren
Een mastjaar is in de bosbouw de term voor het verschijnsel waarin bomen meer vrucht dragen dan gemiddeld. Een mastjaar komt zo’n beetje om de vier jaar voor.
Waar komt de term ‘mast’ in deze benaming vandaan, zo zul je jezelf op dit moment ongetwijfeld afvragen. Het is een oeroud woord, dat verwant is aan ‘(vet)mesten’ met de betekenis van ‘eikels en beukennoten als varkensvoer’. Dit heeft ook gevolgen voor de wildstand, aangezien er een overvloed aan voedsel is geweest, zal de populatie van bijvoorbeeld wilde zwijnen het volgende jaar sterk kunnen toenemen.
Maar zoveel vruchten produceren kost een boom enorm veel energie en het volgende jaar betaalt hij daarvoor de prijs met een zogenaamd beurtjaar ofwel een ‘off-jaar’, waarin er weinig tot geen vruchten aan de boom komen.
Mastjaren "on" en "beurtjaren off" bij olijfbomen
Dat proces van mastjaren en beurtjaren komt ook bij olijfbomen voor, maar niet op dezelfde manier als bij andere boomsoorten het geval is. Olijfbomen hebben namelijk een tweejarige cyclus die men in Engelstalige landen ‘on’ en ‘off’ noemt.
In Spanje noemen ze dit fenomeen ‘véceria’, afgeleid van het woord verera, wat zoiets betekent als ‘om en om’. Het woord wordt bijvoorbeeld ook gebruikt bij gemeenschappelijke kuddes schapen, waarbij dorpsbewoners ‘om en om’ de wacht houden. Bij olijfbomen beschrijft véceria de cyclus van mastjaren en beurtjaren. Een grote olijfoogst in het ene jaar (het mastjaar) wordt het daarop volgende jaar meestal gevolgd door een lage productie als gevolg van de uitputting van de olijfboom (het beurtjaar). De olijfboom neemt een jaar de tijd om weer op krachten te komen.
2022 was een mastjaar "on" voor de Albanese olijven
In 2022 zat voor de Albanese olijfbomen alles mee. De meeste olijfbomen hadden een mastjaar, er waren bovendien prachtige weersomstandigheden met precies genoeg neerslag op de juiste momenten. Dat alles zorgde voor perfecte groeicondities voor de olijfbomen. Die bomen konden dus veel, heel veel olijven produceren.
2023 wordt een beurtjaar "off" voor de Albanese olijven
Maar die overdaad aan olijven in 2022 vergde zoveel energie van die olijfbomen dat er voor het oogstjaar 2023 heel wat minder olijven beschikbaar zullen komen voor de Albanese extra vierge olijfolie.
De binnenlandse vraag zal naar verwachting ongeveer gelijk blijven. Voor de export zal er echter fors minder olijfolie beschikbaar komen, al lijkt dat een minder groot probleem te zijn dan het in eerste instantie lijkt. Vorig jaar konden de Albanese olijfboeren hun olijfolie slechts tegen bodemprijzen (of zelfs onder de kostprijs) kwijt aan voornamelijk Italiaanse handelaren. Er ontstaat in 2023 een nieuwe balans met hogere prijzen die ten goede komen aan de Albanese economie.
Koop onze extra vierge olijfolie Hier: