Ben je op zoek naar een smaakvolle en veelzijdige saus om je gerechten naar een hoger niveau te tillen? Maak kennis met Ajvar, een traditionele saus uit de Balkan die steeds populairder wordt. In dit artikel delen we niet alleen de rijke geschiedenis en gezondheidsvoordelen van Ajvar, maar geven we je ook een stap-voor-stap recept om deze heerlijke saus zelf te maken. Of je nu een ervaren kok bent of een beginner in de keuken, met dit eenvoudige recept maak je binnen de kortste keren je eigen Ajvar. Lees verder en ontdek hoe je deze smaakmaker aan je culinaire repertoire kunt toevoegen!
De nationale keukens uit de Balkan zijn voor Nederlanders vaak nog onbekend gebied. De landen hebben veel te lang onder een communistisch bewind geleden en dat nodigde niet uit tot vrolijke vakantiekiekjes.
Hoe anders is het tegenwoordig: de meeste landen verwelkomen de Nederlandse toerist met open armen en zo langzamerhand worden ook enkele lokale gerechten steeds populairder. Zo hebben wij van Aljeta eerder al qofte en petulla onder jullie aandacht gebracht.
Wat is Ajvar?
Van ajvar wordt gemeld dat het een smaakmaker is, maar eigenlijk is het meer een bijgerecht of chutney die bestaat uit rode paprika’s, aubergines en (soms) specerijen. Avjar is daar door zowel pittig als kruidig van smaak.
De oorsprong van Ajvar
Ajvar stamt oorspronkelijk uit Macedonië, maar verspreidde zich pas na de Tweede Wereldoorog over de hele Balkan, waaronder Albanië. De herfst is de traditionele periode om dit gerecht in te maken, omdat juist dan alle ingredienten rijp zijn. Door te conserveren heeft de bevolking de hele winter de beschikking over groenten, waarin de noodzakelijke vitamines zijn opgenomen.
De term ajvar (Ajвар) is een overblijfsel van de Ottomaanse (Turkse) overheersing van het gebied. Het gerecht werd ooit havyar genoemd en dat betekende ‘(gezouten) kaviaar’. In ajvar zit uiteraard geen kaviaar, maar het is er een armeluis versie van.
Voedingswaarde en Gezondheidsvoordelen van Ajvar
Ajvar is niet alleen smaakvol maar ook gezond:
- Laag in calorieën: Ajvar is een caloriearme optie rijk aan voedingsstoffen.
- Vitamines en mineralen: Het is rijk aan vitamine C (van de paprika’s) en vitamine B6 (van de aubergines). Het bevat ook antioxidanten.
- Gezonde vetten: De Extra Vierge Olijfolie levert gezonde enkelvoudig onverzadigde vetten, gunstig voor het hart.
Ajvar: Een onbekende smaakmaker
Ajvar: Een heerlijke Balkan saus gemaakt van geroosterde rode paprika’s en aubergine, verrijkt met extra vierge olijfolie, bruine suiker en kruiden. Deze smaakvolle en veelzijdige saus kan gebruikt worden als dip, spread, of als smaakvolle toevoeging aan diverse gerechten.
Keuken: Balkan
Gang: Bijgerecht, Spread, Saus
Trefwoord: Ajvar recept, Traditionele Balkan Saus, Ajvar Maken.
- Voorbereidingstijd 20 Minuten
- Bereidingstijd 40-45 Minuten
- Totale tijd 60 Minuten
- Porties 4 a 5 Potten
Ingrediënten
- twee kilo rode paprika's, afgespoeld en drooggedept
- één aubergine, afgespoeld en drooggedept
- 60 milliliter Aljeta Extra Vierge Olijfolie
- één theelepel bruine suiker
- Aljeta Zeezout naar smaak
- Peper naar smaak
Bereiding:
- Verwarm de oven voor op 220°C
- Leg de paprika's en aubergine op twee grote bakplaten, bedekt met bakpapier en bak ze 40-45 minuten (halverwege omdraaien) of tot de schil blaren vertoont en licht verkoold is maar het vruchtvlees nog sappig is.
- Verwijder de paprika's en aubergine en plaats ze in een grote kom, dek af met huishoudfolie en laat 15 tot 20 minuten afkoelen tot kamertemperatuur. Hierdoor kunnen de paprika's en aubergines nog even stomen, waardoor de schil gemakkelijker gepeld kan worden.
- Schil de aubergine, schil de paprika en verwijder de zaadlijsten.
- Doe alles in een vergiet boven een kom en laat ze 5 tot 10 minuten uitlekken
- Snijd vervolgens het vruchtvlees van de paprika en de aubergine fijn (of laat de keukenmachine het werk doen).
- Zet een middelgrote pan op middelhoog vuur en doe daarin de moes. Laat 10 minuten koken, onder voortdurend roeren met een houten lepel, om eventueel achtergebleven vocht te verwijderen.
- Voeg vervolgens 30 ml extra vierge olijfolie, de bruine suiker, 1 theelepel zout en een flinke hoeveelheid zwarte peper toe en laat 20 tot 30 minuten koken, onder voortdurend roeren. Het mengsel moet zachtjes borrelen, maar mag nooit aan de bodem van de pan blijven plakken en heeft dus constante aandacht nodig.
- Als het mengsel er droog begint uit te zien, voeg dan nog eens 15 ml olijfolie toe en ga verder met koken. Afhankelijk van hoe uw mengsel de olie absorbeert, moet u mogelijk de laatste hoeveelheid olie toevoegen.
- Trek een lijn met met de zijkant van je houten lepel door de ajvar in de pan. Als je de bodem blijft zien en de Ajvar langzaam terugzakt dan is de Ajvar klaar.
- Proef de ajvar en voeg naar smaak meer zout toe.
- Laat de ajvar 10 minuten afkoelen en schep het in gesteriliseerde potten.
- Klop op een zachte ondergrond voorzichtig de luchtbellen uit de potten, draai het deksel stevig op de potten, zet de potten op de kop en laat afkoelen.
- Na afkoelen kunnen de potten weer omgedraaid worden en op een koele, donkere plaats worden bewaard.
- Vergeet niet de inmaakdatum ergens op de potten te vermelden.
Extra Tips:
Rookachtige smaak: Voor een extra smaakdimensie kun je de groenten roosteren op een houtskoolgrill voor een subtiele rooksmaak.
Aanpassingen: Voeg extra ingrediënten zoals knoflook, ui of chilipeper toe om de smaak van je ajvar aan te passen.
Hoe Ajvar te Serveren
Ajvar is zeer veelzijdig en kan op verschillende manieren worden geserveerd:
- Als dip: Serveer ajvar als dip bij verse groenten, crackers of brood.
- Spread: Gebruik het als spread op sandwiches of toast.
- Bijgerechten: Ajvar past goed bij gegrild vlees, vooral bij traditionele Balkan gerechten zoals Qofte.
- Saus: Gebruik ajvar als saus voor pasta of als topping voor pizza. Het kan ook dienen als vervanging voor ketchup of tomatensaus.
Houdbaarheid Ajvar
Wanneer ajvar in gesteriliseerde potten wordt ingeblikt en goed afgesloten, kan het op een koele, donkere plaats meer dan een jaar goed blijven. Eenmaal geopend, moet de Ajvar in de koelkast worden bewaard en binnen een maand worden geconsumeerd